Ofis Mobilyalarında Şilteli Döşeme

Döşemecilikte koltuk, divan ve kanapelerin oturma yüzeyleri ile arkalıkları her zaman sabit döşeme yapılmaz. İşin gereğine göre, ayrı olarak hazırlanmış şilteler, bağlı veya bağsız olarak bu kısımlara konur.

(Şekil: 63). Şiltenin hareketli oluşu,taşıma ve temizlik işlerinde kolaylık sağladığı gibi, mobilyaya değişik bir görünüş de kazandırır.

Şilte kılıfları iki yüzlü olarak kullanılabilir ve sökülüp yıkanabilir. Şilteler kullanılacakları yere göre çok değişik şekillerde yapılabilir. Bunları, içlerine konulan gereçleryönünden başlıca üç bölümde toplamak mümkündür.

a) Dolgulu şilteler

b) Taylı şilteler

c) Kauçuklu şilteler

a) Dolgu Şilteler:

  Genellikle yün, pamuk, kuştüyü gibi gereçlerle doldu rulan şiltelerdir. Tükseklikleri fazla olmadığı ve fazla ağırlıkla kolay yatıştıkları için daha çok arkalık ve divı yastıklarında kullanılırlar. Şiltenin yapımında önce bir kartona konulacak yerin mastarı (şablonu) çizilir.

  Alt ve üst yüzler bu mastara gc re, kenarlardan bieer santimetre dikiş payı bırakılarak ke silir. Verilecek yüksekliğe uygun olarak, aynı dikiş payı ile, şilte çevresini dolaşacak uzunlukta yan parça hazırla nır. Karşılıklı parçalar yüz yüze kapatılarak I cm. içerde makina ile paralel olarak dikilir. Talnız dolgu için bir k nar açık bırakılır. Kılıf ters çevrildikten sonra dolgusu yapılır ve açık kalan kenar el dikişi ile kapatılır. Bu tü şilteler de kenarlar belirgin olmadığı için şekilsiz görünür.

  Bu bakımdan genellikle şilte kenarlarına fitil konulu; Fitil ( kaytan) aynı kumaştan kesilmiş 3,5-4 cm. geniı ligindeki şeridin ortasına paralel olarak uzatılır. Kapatıl diktan sonra tam kenarından makina ile dikilir. Dikişin dü: gün olması için fitilin ve kumaşın gergince tutulması gere* kir. Üst- alt parçalarla yan parça, yüzleri içeri gelecek şekilde, fitilli şeritle teğele alınır. Tüz gerecinin kalıt lığına göre artmak üzere bir kenardan 15 cm. kadar bir açık lık bırakılarak, fitil kenarı makina ile çepeçevre dikilir. Açık bırakılan kısımdan şilte yüzü ters çevrilir. İçerisi doldurulduktan sonra açık kalan yer el dikişi ile kapatılır Şiltenin dolgusuna önce köşe ve kenarlardan başlanır; daha sonra orta kısımlar doldurulur. Aksi halde bu kısımlar da yer i r boşluklar kalır ve şiltenin düzgünlüğü kaybolur. Dolgu gerecini rasgele tıkıştırmaktan kaçınmalıdır. Şiltealt ve üstten iki elle yoklandığında hissedilen çukurluklara çatal ( rambua) ile dolgu fazlası çekilmelidir^ Düzgün bir yere konulan şilte son olarak silindirik bir ağaç çubukla vurularak düzeltilir. Şiltelerde dolgunun zamanla kayıp bir tarafa yığılma yapmaması için, geometrik ölçüler içinde, karşılıklı yüzlerden düğme ile çektirildiği de görülmektedir. Bu işlem için önce düğmelerin geleceği yerler döşeme yüzüne marka edilir. İki uçlu iğneye takılan keten iple önce bir düğme yerine oturtulur ve diğer yüzden batırılarak çektirilir; sonra uçlar düğümlenerek diğer düğme bağlanır.

b) Yaylı Şilteler:

Fabrikasyon işlerde eskiden kullanılan bu yöntem, kauçuk plâkaların döşemecilik alanına girmesiyle terkedilmiş gibidir. Yerine uygun ölçülerde hazırlanmış karşılıklı sUfle telleri arasına konulan yaylar alt ve üstten bağlanır. Diğer süfleli döşemelerde olduğu gibi yaylar kanaviçelere dikilir. İki yüzden dolgu ve kenar dikişleri tamamlanarak kaplanır.

(Şekil: 64). Yaylı şilte çok esnek ve rahat olmasına karşıt fazla dayanıklı değildir.

Bugün yerine çoğunlukla kauçuklu ve örgülü özel somya yaylı şilteler kullanılmaktadır.

C)Kauçuk Şilteler:

Yüz kılıfı aynen dolgulu şilteler gibi hazırlanıp ya nız arka kenarı dikilmez. Gerekli ölçüde kesilen kauçuk p ka astarla kaplandıktan sonra yerine konur. Kılıfın zama zaman sökülüp yıkanması veya değiştirilmesi söz konusu is arka kenara fermuar, çıtçıt, düğme konulabilir. Çok yumuşak olan kauçuk plâkalarda yüz kılıfının haf çekmesi ile köşe ve kenarlar düşer. Şiltede istenilen düz günlük kaybolur. Bunun için kauçuk köşe ve kenarlarının k vislendirilmesi ve şeklini koruyabilmesi için sertleştiri mesi gerekir. Özellikle kalın şiltelerde esnekliği arttır mak için delikli kauçuk kullanılır. Delikli yüzeyler içe lecek şekilde iki plâka üst üste kauçuk tutkalı (pattex) ile yapıştırılır.

(Şekil:65). Şilte yüksekliğinden 1-1,5 cm. daha dar olarak hazırlanmış I cm. lik kauçuk şeritler yanlara boydan boya yapıştırılır. Kenarlarda meydana gelen lamba içerisine karşılıklı tutkal sürülür ve çektirilerek yapıştırılır. Böylece, hem kenarlar tutkalla hafif sertleştirilmiş ve hem de kavislendirilmiş olur.

  Şekil: 65 Kauçuk plâkanın hazırlanmas Kauçuk plâka kenarlarını düzgün kılmak için pratikte keten kolanların da yapıştırıldığı görülmektedir.

  Fakat İs lan sert olduğu için yanlarda esnemeye engel olmaktadır, yıllarda kolan yerine yüzleri tutkallı özel bantlar da ku nılmakt ’ır. Yukarıda anlatılan şilteler sandalye ve hafif koltuk larda kauçuk veya keten kolanlarla kontraplâk üzerine kocSık çekilmiş kolanların iistU, şilte kaldırıldığında görünmemesi için, yüz gerecinin renginde bir bezle k patılır. Şilte kontraplâk Üzerine konuyorsa, özellikle kauçuk şilteler için, kontraplâğm 0,8- I cm. kadar çapında ve 1-2 cm. aralıklarla delinmesi gerekir. Bu delikler basınçla şilte içinde sıkışan havanın kolay çıkmasını sağlıyarak esnemeyi arttırır ve ses yapmayı önler. Ağır koltuk ve divanlarda daha rahat bir oturuş sağlamak ve görünüşü zenginleştirmek için şilte altı, kolan üzerine yaylı veya yaysız pikeli döşeme olarak hazırlanır. Şilte bu dolgulu yüzey üzerine konur. Son yıllarda kauçuklu kıl ve kauçuklu vijital de şilte dolgusunda çok kullanılmaktadır.